SOLARNEXO
1 / 28

Solar Kariyer Master Class

MODÜL 3: EVİRİCİ (INVERTER) TEKNOLOJİLERİ

Sistemin Beyni ve DC-AC Dönüşüm Sanatı

Eğitmen: Solar Nexo Akademi

Modül 3 Haritası

Bölüm 1: Temel Kavramlar

  • Inverter Nedir ve Nasıl Çalışır?
  • DC - AC Dönüşümü (Sinüs Dalgası)
  • MPPT Teknolojisi (Maksimum Güç Takibi)

Bölüm 2: Cihaz Çeşitleri

  • String (Dizi) Inverterler
  • Mikro Inverterler ve Optimizerlar
  • Merkezi (Central) Inverterler

Bölüm 3: Sistem Tipleri

  • On-Grid (Şebeke Bağlantılı)
  • Off-Grid (Akü Destekli / Ada)
  • Hibrit Sistemler

Bölüm 4: Bileşenler (BoS)

  • Solar Kablolar ve Konnektörler
  • Datasheet Okuma & Boyutlandırma
  • DC/AC Oranı (Clipping)

Sistemin Beyni: Inverter (Evirici)

220V OK
Tipik bir Dizi (String) Inverter

Sadece Dönüştürücü Değildir!

Evet, ana görevi panellerden gelen DC elektriği, şebekenin kullandığı AC elektriğe çevirmektir. Ancak modern inverterler bundan çok daha fazlasını yapar:

  • Sistemi Yönetir: MPPT ile panellerden en yüksek gücü çeker.
  • Güvenliği Sağlar: Şebeke kesilirse kendini kapatır (Anti-Islanding).
  • Raporlar: Üretim verilerini internete gönderir.

Dönüşümün Kalbi: Tam Sinüs

Şebeke elektriği "Tam Sinüs" (Pure Sine Wave) formundadır. Inverter bunu taklit etmek zorundadır.

DC Giriş IGBT AC Çıkış (50Hz)

Eğer "Modifiye Sinüs" (kare dalga) üreten ucuz bir inverter kullanırsanız, buzdolabı motoru veya hassas elektronik cihazlar YANABİLİR.

MPPT: Güç Avcısı

Maximum Power Point Tracking (Maksimum Güç Noktası Takibi).

Voltaj (V) Güç (P) MPP Noktası

Güneşin açısı ve bulut geçişleri değiştikçe, panelin üretebileceği maksimum güç noktası sürekli kayar.

Inverterin içindeki MPPT algoritması, saniyede binlerce kez voltajı değiştirerek bu zirve noktasını arar ve kilitlenir.

Çoklu MPPT: Bir inverterde 2 MPPT girişi varsa, iki farklı çatı cephesini (Doğu ve Batı) birbirinden bağımsız yönetebilir.

1. String (Dizi) Inverterler

Dünyada en yaygın kullanılan tiptir.

Nasıl Çalışır?

Paneller seri bağlanarak (dizi/string) voltaj yükseltilir (örn: 800V) ve tek bir kabloyla invertere girilir.

Avantajları

  • Maliyeti uygundur.
  • Bakımı kolaydır (Duvardaki tek bir cihaz).
  • Teknolojisi çok olgundur.

Dezavantaj: Dizideki 1 panel gölgelenirse, o MPPT girişine bağlı tüm dizi etkilenir (Zincirleme kaza etkisi).

2. Mikro Inverterler

Her panelin altına takılan minik inverterlerdir.

Panel
Micro
220V AC

Özellikleri

  • Bağımsızlık: Bir panel gölgelenirse diğerlerini ETKİLEMEZ.
  • Güvenlik: Çatıda yüksek voltaj DC (800V) dolaşmaz, sadece 220V AC vardır.
  • Maliyet: String inverterlere göre daha pahalıdır.
  • Kullanım: Gölgeli çatılar veya küçük ev sistemleri için idealdir.

Optimizer (Güç Optimize Edici)

Bu bir inverter DEĞİLDİR! DC/DC dönüştürücüdür.

String Inverter ile Mikro Inverter'in karışımıdır.

  • Her panelin arkasına küçük bir kutu (Optimizer) takılır.
  • Bu kutu paneli bağımsız yönetir (MPPT yapar).
  • Sonra DC enerjiyi ana invertere gönderir.

SolarEdge markası ile özdeşleşmiştir. Gölgeli alanlarda String inverterin performansını artırır.

Sistem 1: On-Grid (Şebeke Bağlantılı)

Akü yok. En ucuz ve en yaygın sistem.

Gündüz üret, evde kullan. Fazlasını şebekeye sat. Gece şebekeden al.

Dikkat: Şebeke elektriği kesilirse, güvenlik gereği (teknisyen çarpılmasın diye) On-Grid inverter de KAPANIR. Elektriksiz kalırsınız.

Sistem 2: Off-Grid (Ada Sistemi)

Şebeke yok (Dağ evi, yayla, tekne). Akü ŞART.

Enerjiyi aküye depolar. Şebekeye elektrik basamaz. Tam bağımsızdır.

Sistem 3: Hibrit (Melez)

Geleceğin teknolojisi. Hem On-Grid hem Off-Grid çalışabilir.

Kesintisiz enerji isteyenler için tek çözümdür.

Datasheet Okuma Sanatı

Bir inverter seçerken broşüre değil, "Teknik Veri Sayfasına" bakarız.

1. Start-up Voltage

Cihazın uyanması için gereken minimum voltaj. (Örn: 200V). Sabahları sistemin ne zaman açılacağını belirler.

2. MPPT Voltage Range

Inverterin verimli çalıştığı aralık. (Örn: 200V - 800V). Dizi tasarımını buna göre yaparız.

Kritik Konu: DC/AC Oranı (Clipping)

100 kW'lık bir invertere kaç kW panel bağlanır?

Traşlama (Clipping)

Cevap: Genellikle %20 - %30 fazlası bağlanır. (Ratio: 1.2 - 1.3)

Neden? Paneller nadiren %100 güçte çalışır. Sabah/akşam üretimini artırmak için inverterden daha fazla panel gücü kurulur.

Öğle saatinde inverter kapasitesini aşan güç olursa, inverter bunu "Traşlar" (Clipping). Bu kabul edilebilir bir kayıptır.

Verimlilik: Euro vs Max

Hiçbir inverter %100 verimle çalışmaz. Dönüşüm sırasında bir miktar enerji ısıya dönüşür.

Verim = AC Çıkış Gücü / DC Giriş Gücü

Konumlandırma ve Derating

Inverterler de paneller gibi sıcağı sevmez!

Derating Nedir?

Inverter, iç sıcaklığı çok artarsa kendini korumak için gücünü kısar.

Örnek: 50kW'lık cihaz, 45°C ortam sıcaklığında kendini 40kW'a düşürebilir.

Montaj Kuralı

Asla doğrudan güneş altına monte etme!

Kuzey cepheye veya gölgelik altına asılmalıdır. Fan girişleri kapatılmamalıdır.

Sistem Bileşenleri: Solar Kablo

Neden nalburdan aldığımız siyah kabloyu kullanamayız?

UV Katman
Kalaylı Bakır

H1Z2Z2-K Standardı

  • Çift İzolasyonlu: Mekanik darbelere dayanıklı.
  • UV Dayanımlı: Güneş altında 25 yıl çürümez.
  • Kalaylı Bakır: Korozyonu önlemek için bakır teller kalay ile kaplanır (Gümüş rengi görünür).

Konnektörler: MC4 Standardı

Solar sektörünün USB'si: MC4.

Altın Kurallar:

  • 1. Asla farklı marka konnektörleri birbirine takma! (Stäubli ile Yan sanayi uyumlu görünse de mikro boşluklar ark yaratır).
  • 2. Yük altında (inverter çalışırken) konnektörü ayırma! DC arkı oluşur ve yapışır.
  • 3. Sıkarken özel tork anahtarı kullan. Gevşek bağlantı = Yangın.

Sigorta Kutusu (Combiner Box)

Inverterin içinde koruma olsa da harici panolar şarttır.

DC Tarafı

  • DC Sigorta: Dizi akımını kesmek için.
  • Parafudr (Surge Protection): Yıldırım ve aşırı gerilimden korur.

AC Tarafı

  • AC Kesici (TMŞ): Ana şalter.
  • Kaçak Akım Rölesi (RCD): İnsan hayatını korur. (Genellikle 300mA yangın koruma seçilir).

Vaka: Cihaz Hiç Açılmıyor

Sorun:

Yeni kurulum yapıldı. Güneş tepede. Inverter ekranı gelmiyor, LED'ler yanmıyor.


Olası Sebepler ve Çözüm:

  • 1. Ters Polarite: Dizinin Artı (+) ve Eksi (-) uçları invertere ters takılmış olabilir. (Multimetre ile ölç!).
  • 2. Düşük Voltaj: Dizide yeterli panel yoktur, Start-up voltajına (örn: 200V) ulaşılamıyordur.
  • 3. DC Şalter: Inverterin altındaki döner şalter "OFF" konumunda unutulmuş olabilir.

Neler Öğrendik?

  • Inverter, DC'yi AC'ye çeviren sistem beynidir.
  • On-Grid şebekeye bağımlı, Off-Grid bağımsızdır.
  • MPPT, anlık olarak en yüksek gücü yakalar.
  • String Inverter yaygın, Mikro Inverter gölge için iyidir.
  • Kablolar mutlaka solar sertifikalı (UV) olmalıdır.
  • Inverteri serin yere koymak ömrünü uzatır.

TEBRİKLER!

Modül 3 Tamamlandı

Sistemin kalbi (Panel) ve beyni (Inverter) artık tamam.

Sırada Ne Var?

MODÜL 4: KONSTRÜKSİYON VE MEKANİK MONTAJ

Çatı tipleri, rüzgar yükü ve sağlam bir sistemin iskeleti.

SOLARNEXO