Solar Kariyer Master Class
MODÜL 4: KONSTRÜKSİYON VE MEKANİK MONTAJ
Sağlam Bir Sistemin İskeleti
Eğitmen: Solar Nexo Akademi
Modül 4 Haritası
1. Çatı Uygulamaları
- Kiremit Çatılar ve Kancalar
- Sandviç/Trapez Sac Çatılar
- Düz (Membran) Çatılar
2. Arazi Uygulamaları
- Çakma (Ramming) Sistemler
- Beton Ayaklı Sistemler
- Zemin Etüdünün Önemi
3. Statik Hesaplar
- Rüzgar Yükü (Emme ve Basma)
- Kar Yükü Dayanımı
4. Malzeme Bilimi
- Alüminyum vs Galvaniz Çelik
- Galvanik Korozyon (Pil Etkisi)
- Torklama Standartları
Neden Sadece "Demir" Değil?
Konstrüksiyon, sistemi 25 yıl boyunca ayakta tutan iskelettir.
Hatalı Montaj Sonuçları
- Rüzgarda panellerin uçması.
- Çatının su alması (İzolasyon hatası).
- Korozyon yüzünden sistemin çökmesi.
Güneş Enerjisi Santrali, aynı zamanda bir "Çatı Koruma" sistemidir.
1. Kiremit Çatı Montajı
En zor ve dikkat gerektiren çatı tipidir. Kiremit kırılgan bir malzemedir.
Kiremit altı kanca sistemi
Püf Noktaları:
- Kiremiti Delme! Kiremit delinmez, altından kanca (hook) uzatılır.
- İzolasyon: Kancanın çıktığı yerdeki kiremit tıraşlanır, oturtulur.
- Aşık Kirişi: Kanca, mutlaka çatının ahşap veya çelik kirişine vidalanmalıdır. Boşluğa vidalanan kanca rüzgarda uçar.
2. Trapez ve Sandviç Panel
Endüstriyel çatılarda en sık karşılaşılan tiptir. Montajı en kolay ve hızlı olandır.
Hadv (Tepe) noktasına vidalanan mini raylar
Mini Ray Sistemi
Uzun profil yerine, sadece panelin geleceği yerlere 30-40 cm'lik alüminyum parçalar vidalanır. Ekonomiktir.
Akıllı Vida & EPDM
Vidanın ucunda matkap ucu vardır. Vidanın pulunda mutlaka EPDM conta olmalıdır (Su sızdırmazlık için).
3. Düz (Membran) Çatı
Zorluk: Çatıyı delmeden montaj yapmak.
Yöntemler:
- Balast (Ağırlık): Beton bloklar kullanılarak sistem rüzgara karşı ağırlaştırılır. Çatı delinmez.
- Aerodinamik Yapı: Rüzgarı arkasına almayacak kapalı sistemler tercih edilir.
- Koruyucu Keçe: Beton bloğun altına, membranı zedelememesi için keçe konulmalıdır.
Arazi Kurulumları (Ground Mount)
Toprak tipine göre temel seçimi yapılır.
1. Çakma (Ramming)
Çelik kazıklar (C veya U profil), özel makinelerle toprağa 1.5 - 2 metre çakılır.
En hızlı ve en ekonomik yöntemdir.
2. Beton Temel
Zemin çok kayalıksa veya çok yumuşaksa beton dökülür.
Maliyeti artırır ve işçilik uzar.
Paneli Tutan Eller: Kelepçeler
Paneli profile sabitleyen alüminyum parçalardır.
Önemli: Panel kalınlığına (30mm, 35mm) uygun kelepçe seçilmelidir. Yoksa panel gevşek kalır!
Statik 1: Rüzgar Yükü
Bir panel 2 metrekaredir. Rüzgar için dev bir yelken gibidir.
Emme Yükü (Suction) - En Tehlikelisi!
Rüzgar paneli arkadan vakumlayarak (Emme) yerinden sökmeye çalışır. Hesaplamalar buna göre yapılır.
Statik 2: Kar Yükü
Panelin camı ve profiller tonlarca karı taşıyabilir mi?
5400 Pascal Testi
Paneller fabrikada metrekareye 540 kg yük (yaklaşık 2 metre kar) altında test edilir.
Saha Riski: Kar yükü altında profiller esnerse (sehim), panelin camı kırılabilir. Profil aralıkları (mesnet açıklığı) hesaplanmalıdır.
Malzeme Savaşı: Alüminyum mu Çelik mi?
Alüminyum (6063 T6)
- Hafiftir, çatıya yük bindirmez.
- Korozyona doğal dirençlidir (Paslanmaz).
- İşlemesi kolaydır.
- Kullanım: Çatı projeleri.
Galvaniz Çelik (S350GD)
- Çok güçlüdür.
- Arazide ucuzdur.
- Ağırdır.
- Kesilen yerlerden paslanabilir (Sıcak daldırma galvaniz şart).
Gizli Tehlike: Galvanik Korozyon
İki farklı metal (örn: Alüminyum ve Bakır) birbirine değerse, aralarında bir pil oluşur ve biri diğerini yer (çürütür).
Çözüm: Asla Alüminyum şaseye çıplak bakır topraklama kablosu bağlama! Araya "Bimetal Pul" veya kalaylı pabuç koy.
Torklama: Ne Çok Sıkı, Ne Gevşek
Vidaları "Allah ne verdiyse" sıkmak paneli patlatır!
Gevşek Kalırsa
Rüzgarda titreşimle vida açılır, panel uçar.
Çok Sıkılırsa
Panel çerçevesi ezilir, camda mikro çatlaklar oluşur.
Doğrusu: Tork anahtarı kullanmak. Genellikle M8 cıvatalar için 16-20 Nm tork uygulanır.
Termal Genleşme (Dilatasyon)
Metal, sıcakta uzar ve soğukta kısalır. 100 metrelik bir ray, yaz-kış farkında 5-10 cm uzayıp kısalabilir.
Kural:
Rayları/Profilleri asla uç uca yüzlerce metre birleştirme.
Her 15-20 metrede bir boşluk (Dilatasyon derzi) bırak.
Bırakmazsan ne olur? Vida kesilir, sistem yamulur.
Vaka: Uçan Paneller
Olay:
Bir fırtınada, sandviç panel çatılı fabrikadaki GES'in bir kısmı uçarak otoparka düştü.
Olay Yeri İnceleme (Hatalar):
- 1. Kullanılan akıllı vidalar sadece sacın üst yüzeyine tutunmuş (Aşık çeliğine ulaşmamış). Sacı yırtıp gelmiş.
- 2. Kenar (End) kelepçeler yeterince sıkılmamış.
- 3. Rüzgarın en sert vurduğu çatı köşelerine (Zone 3) ekstra vida atılmamış.
Özet: Sağlamlığın Kuralları
- Çatı tipine uygun aparat (kanca, mini ray) seç.
- Kiremiti delme, altından geç.
- Rüzgar emme yükü (vakum) en büyük risktir.
- Farklı metalleri birbirine değdirme (Korozyon).
- Vidaları tork anahtarı ile sık.
- Termal genleşme için arada boşluk bırak.
TEBRİKLER!
Modül 4 Tamamlandı
Artık sistemin mekanik altyapısını kurabiliyorsunuz.
Sırada Ne Var?
MODÜL 5: DEPOLAMA SİSTEMLERİ
Lityum, Jel, DoD ve Enerjiyi Geceye Taşıma Sanatı.
SOLARNEXO